ประทีปแห่งเอเซีย (มหาภิเนษกรมณ์) ปริเฉทที่ห้า

ปริเฉทที่ห้า

(1)รอบกรุงราชคฤห์คือขุนเขางดงามทั้งห้ายืนตะหง่าน,

พิทักษ์ปกป้องเมืองร่มรื่นของราชาพิมพิสาร (Bimbasâra-คำเดิมต้นฉบับ);

เวภาระ (Baibhâra-คำเดิมต้นฉบับ) เขียวขจีด้วยตะไคร้ (lemon-grass-คำเดิมต้นฉบับ) และหมาก;

เวปุลละ (Bipulla-คำเดิมต้นฉบับ), ที่เชิงเขานั้นไหลเลาะแคบด้วยลำธาร สารสุติ (Sarsuti-คำเดิมต้นฉบับ)

ลับล่อด้วยละลอกคลื่นอุ่น; คือร่มเงามืดของ ทาโปวาน (Tapovan-คำเดิมต้นฉบับ),

ที่สายธารของตนนั้นกว้างตะพักสะท้อนเงาของศิลาดำ, ซึ่งไหลซึมซับ

เนื้อเนยปฐพีอธิปัตย์ลงมาจากหลังคาเขาตะปุ่มตะป่ำ

ด้านตะวันออกเฉียงใต้ยอดจงอยแร้ง ไศยลาคิรี (Sailâgiri-คำเดิมต้นฉบับ);

และด้านทิศตะวันออก รัตนะคีรี (Ratnagiri-คำเดิมต้นฉบับ), เนินเขาแห่งอัญมณี.

ช่องทางกว้าง, ปูไว้ด้วยแผ่นหินขรุขระระบมเท้า,

นำสูเจ้าไปสู่ทุ่งดอกคำฝอยและกระจุกไผ่

ใต้กลุ่มมะม่วงป่าทึบและต้นพุทรา (jujube-trees-คำเดิมต้นฉบับ),

ผ่านแนวขาวดุจนมของหินและผาโมรา,

ผาลาดต่ำและทุ่งราบของดอกไม้ป่า, สู่ยังที่ซึ่ง

ไหล่บ่าของภูเขานั้น, ลาดลงไปยังทิศตะวันตก,

ถ้ำหนึ่งแขวนลอยด้วยจะงอยป่ายื่นชะง้ำ.

ดูกร! สูเจ้าผู้ได้มายังไกลที่นี้, ด้วยเท้าเปล่าเปลือยของสู

และก้มค้อมศีรษะของสูเจ้า! เพราะบรรดาปฐพีไพศาลทั้งปวงนี้

หาได้มีจุดใดล้ำค่าและโพรงงามกว่านี้ไม่. ที่นี้

พระพุทธองค์ พึงพอใจยิ่งที่ได้หลบผ่านยามฤดูร้อนที่แผดเผาไป,

และยามฝนกระหน่ำหนัก, ความหนาวเหน็บยามรุ่งอรุณและก่อนนั้น;

และนุ่งห่มเพื่อบรรดาเหล่าผู้คนในโลกอยู่ด้วยผ้าคลุมกายสีเหลือง,

กินเยี่ยงขอทานในอาหารยากแค้นขาดแคลน

ตามโอกาสที่หาได้จากการให้ทาน; ในยามค่ำคืน

ขดนอนอยู่บนพื้นหญ้า, ไร้บ้าน, ตามลำพัง; ในขณะที่เห่าหอน

มิหลับนอนด้วยหมาในรอบถ้ำของพระองค์, หรือเสียงกระแอมไอ

ของเสืออดอยากจากพุ่มไพรร้าง.

ทั้งวันและคืนที่นี้ได้อาศัยอยู่ของผู้ที่โลกยกย่อง,

กำลังเอาชนะต่อร่างกายงดงามกำเนิดมาด้วยพรประเสริฐ

ด้วยการเฝ้าดูอย่างรวดเร็วและถี่ครั้งและค้นหาอย่างเคร่งข้น

ในการทำสมาธิสงัดนิ่ง, ช่างยืดขยายยาวไกลออกไป

เวลาหยุดนิ่งนั้นในยามที่องค์ท่านอยู่ในภวังค์ – ยามไม่ไหวติง

นิ่งติดอยู่กับศิลาหินที่ทรงนั่ง – กระรอกกระโดด

อยู่บนตักขององค์ท่าน, นกกะทาขลาดกลัวยังเดินหน้า

กกฟักไข่ของนางที่หว่างพระบาทขององค์ท่าน, และนกเขาสีฟ้าจิกเขี่ย

เมล็ดข้าวจากชามในอุ้งฝ่าพระหัตถ์ขององค์ท่าน.

(2)เช่นนี้เองที่องค์ท่านครุ่นคำนึงในภวังค์จากเที่ยงวัน – เมื่อแผ่นดินนั้น

แวววาวด้วยไอร้อน, และผนังและเหล่าวิหารเริงระบำ

ในอากาศอบอวล – กระทั่งตะวันอัศดง, คัดค้านไม่

ในดวงกลมร้อนแรงหมุนวนลง, หรือไม่ในสายัณห์เลื่อนไหลมา,

ม่วงและฉับพลัน, พาดข้ามยังท้องทุ่งอ่อนละมุนเหล่านั้น;

หรือหาไม่ต่อความสงัดมาถึงของเหล่าดวงดารา, หรือหาไม่ต่อเสียงจังหวะ

ของกลองหนังดังมาจากเมืองอันวุ่นวาย, หรือหาไม่ต่อเสียงแหลมครูด

ของนกฮูกและเสียงสะเทือนของราตรี; ห่อหุ้มทั้งหมดจากตนเอง

ในการไม่ยุ่งเหยิงแหลมคมแห่งสายใยของความคิด

และก้าวย่างสม่ำเสมอรวดเร็วไปในวงกฏของชีวิตทั้งหลาย.

เช่นนี้ที่องค์ท่านได้นั่งจนกระทั่งเที่ยวคืนปิดต่อโลกนี้

ปลอดในท่ามกลางเหล่าสัตว์ร้ายของความมืดมิดในไพรพุ่ม

คืบคลานและร่ำร้องออกมา, ดั่งกลัวและเกลียดชังร้อง,

ดั่งปรารถนาและละโมภและโทสะกลัว

ในป่าดำมืดแห่งอวิชชาของมนุษย์.

แล้วจึ่งหลับลงองค์ท่านเพื่อเพราะอวกาศซึ่งจันทราเคลื่อนคล้อยเร็วถาม

ที่จะว่ายวนในภาคที่สิบแห่งทะเลเมฆาของเธอ;

แต่ขึ้นก่อนเวลาในอรุณรุ่ง, และค้างยืนอีกครา

อ้อยอิ่งบนที่ราบบางมืดแห่งของเนินเขานั้น,

เฝ้ามองดูซึ่งปฐพีที่หลับใหลด้วยดวงตาสว่างไสว

และความคิดที่โอบกอดในทุกสรรพสิ่งมีชีวีของมัน,

และเหนือเหล่าทุ่งระบัดคลื่นนั้นที่พึมพัมเคลื่อนผ่านไป

ซึ่ง จุมพิตของหัวรุ่งเช้าได้ปลุกแผ่นดินให้ตื่นขึ้น,

และในทิศตะวันออกที่มหัศจรรย์ของวัน

รวมกันและเติบโตขึ้น.  ในตอนแรกยามโพล้เพล้จะแสนมืดมัว

ราตรีดูเหมือนจะยังคงไม่ตระหนักรู้ต่ออรุณรุ่งกระซิบ,

แต่ในไม่ช้า – ก่อนที่ไก่ป่าจะขันคราที่สอง –

ริมขอบฟ้าขาวก็กระจ่าง, แผ่ออกกว้าง, สว่างขาวจ้า,

สูงเด่นด้วยดาวพุธ, ซึ่งเลือนจางในท่วมท้น

ของแสงเงิน, อุ่นลงสู่แผ่นผืนซีดทองคำ, ถูกจับต้อง

ทาทับไว้บนยอดเมฆา, และเปลวประกายในตอนริมขอบของพวกนั้น

ยังเรืองโชติทองโชน, ไหลล้นจากขอบริม

ด้วยสีเหลืองส้ม, แดงประกาย, แดงเข้ม, แดงโกเมน;

ที่ซึ่งท้องฟ้านั้นไหม้เพริดแพรวสู่สีฟ้าคราม,

และ, ห่มคลุมในอาภรณ์ของแสงอันปรีดา, ราชา

แห่งชีวิต และ รุ่งโรจน์ มาถึง!

(3)แล้วพุทธองค์ของเรา,

หลังจากกระทำอากัปกิริยาของ โยคีริชิ, ได้ทักทาย

วงจรก็ได้เริ่มขึ้นอีกครา, และดำเนินไป – ทำการชะล้าง -–

ลงไปตามหนทางคดเคี้ยวยังสู่เมืองนั้น;

และในรูปแบบเยี่ยงโยคีริชิผ่านไป

จากถนนสู่ถนน, ด้วยชามขอในมือ,

รวบรวมเงินทานเล็กน้อยในความตามจำเป็นของเขา.

ในไม่ช้ามันก็เต็ม, เพราะบรรดาชาวเมืองทั้งปวงต่างร่ำร้องบอกว่า,

“จงรับเอาข้าวของเราไปเถิด, ท่านขอรับ!” และ “รับของเราไปเถิด!”

เมื่อกำหนดหมายเห็นองค์ท่านซึ่งเช่นเทพของใบหน้าและดวงตารวมห่อด้วยกัน;

และมารดาทั้งหลาย, เมื่อเห็นองค์ท่านของเราจรดลผ่านมา,

ก็ปล่อยวางทารกน้อยของตนลงและหมอบจุมพิตเท้าขององค์ท่าน,

และยกขอบผ้าคลุมกายขององค์ท่านขึ้นมาจรดคิ้วตน, หรือไม่ก็รีบวิ่ง

เพื่อเติมเต็มโถขององค์ท่าน, และหานมและขนมให้ท่านดื่มทาน.

และเยือกเย็นยิ่งเมื่อองค์ก้าวย่าง, นุ่มนวลและเชื่องช้า,

เปล่งประกายเรืองรองด้วยความสงสารจากสวรรค์, หลงไปในความห่วงหาอาทร

ต่อผู้ที่องค์ท่านหาได้รู้จักด้วยไม่, ช่วยดุจเป็นชีวิตของผองเพื่อน,

ดวงตากลมดำประหลาดใจของสาวอินเดียนบางคน

จะตกอยู่ในห้วงรักทันใดขึ้นมาและสรรเสริญในเบื้องลึก

ในอากัปกิริยารูปงามสง่าดุจราชานั้น, ราวกับว่าเธอได้เห็น

ความฝันของเธอถึงความนุ่มนวลที่สุดแห่งความคิดได้เป็นจริง, และความสง่า

งดงามยิ่งกว่าไฟชีวิตในหัวอกของเธอ. แต่องค์ท่าน

ได้ผ่านเลยต่อไปด้วยชามในมือและผ่าห่มเหลือง,

โดยคำพูดสุภาพให้กับสิ่งของขวัยจากใจทั้งหมดเหล่านั้น,

ท่องไปตามหนทางขององค์ท่านกลับคืนสู่ยังสถานโดดเดี่ยวนั้น

เพื่อนั่งลงบนเนินเขาขององค์ท่านกับเหล่าดาบสศักดิ์สิทธิ์,

และยินยลและถามไถ่ถึงปัญญาและมรรคาทั้งหลายของมัน.

(4) กึ่งทางบนป่าละเมาะของรัตนะคีรีอันสงบ,

พ้นเลยออกมาจากมหานคร, แต่อยู่ใต้ล่างของถ้ำคูหานั้น,

ดุจกระท่อมที่รั้งกายศัตรูจากจิตวิญญาณ,

และเนื้อของสัตว์ที่มนุษย์ต้องกักคุมและขุนเชื่อง

ด้วยความเจ็บปวดขมขื่น, จนกระทั่งความรู้สึกเจ็บปวดนั้นถุกเข่นฆ่า,

และประสาทที่ถุกทรมานมิอาจทรมานยิ่งขึ้นไปกว่าได้อีกต่อไป –

โยคี (Yogis-คำเดิมต้นฉบับ) ทั้งหลายและพวกพราหมจารี (Brahmacharis-คำเดิมต้นฉบับ), พวกภิกษุ (Bhikshus-คำเดิมต้นฉบับ), ทั้งหมด

กลุ่มวงผอมแห้งและเศร้าโศก, อยู่แยกกัน.

บางวันและบางคืนได้ยืนอยู่ด้วยการยกแขน,

จนกระทั่ง – ไหลเลือดลงสิ้นและปวดทรมานด้วยโรคไข้ –

ความเชื่องช้าของข้อต่อที่เสียไปแล้วของพวกเขาและแขนขาทื่อแข็ง

ปูดโปนจากไหล่ไร้กำลังเหมือนกิ่งก้านแห้งตาย

จากต้นไม้ในป่าไพร.  คนอื่นอีกก็มีกำมือปั้นแน่นของพวกเขา

นานเหลือเกินและดุเดือดเหลือเกินในความทรหด,

เล็บที่งุ้มงองอกผ่านผ่านทะลุจนแผลเน่าเปื่อยของฝ่ามือ.

บางคนก็เดินด้วยรองเท้าตะปูแหลม; บ้างก็ด้วยหินไฟแลหม

เปิดแผลที่หน้าอกและหน้าและโคนขา, ทำแผลเป็นเหล่านี้ด้วยไฟเผา,

ถักร้อยเนื้อหนังของพวกเขาด้วยหนามป่าและเหล็กเสียบ,

ป้ายเปรอะให้เปื้อนด้วยโคลนและเถ้าถ่าน, หมอบขดผิดท่า

ในผ้าริ้วขาดของคนตายห่อหุ้มเชิงกรานของพวกตนไว้.

แน่ชัดว่ามีแห่งหนผู้อาศัยอยู่

ที่ซึ่งกองฟอนของคนตายได้คุกรุ่น, งอตัวกลัวหมอบมัวหมอง

ด้วยมีทรากศพเป็นเพื่อนของพวกเขา, และเหล่านกเหยี่ยว

กรีดร้องรายล้อมพวกเขาเหนือแย่งชิงงานศพ:

แน่ชัดว่ามีผู้ร่ำร้องห้าร้อยครั้งในหนึ่งวัน

เอ่ยนามชองพระศิวะ, มีรอยแผลเต็มด้วยงูฉกกัด

รายหนึ่งอัมพาตเท้าห้อยดึงขืนต่อกล้ามเนื้อ.

รวมกลุ่มมากโขพวกเขา, เหล่าสังเวชปริเวทนา;

เรือนยอดระยิบระยับด้วยความร้อนวาว, ดวงตาพร่ามัว,

เส้นเอ็นและกล้ามเนื้อย่นเหี่ยว, ปรากฏให้เห็น

ซูบซีดและเซียวดุจผู้คนที่ถูกสังหาร, สิ้นชีพมาห้าวัน;

ที่นี้หมอบอยู่รายหนึ่งในฝุ่นธุลีผู้ที่เที่ยงวันถึงเที่ยงวัน

ถึงได้รับแจกจ่ายหนึ่งพันธัญหารของข้าวฟ่างลูกเดือยออกมา,

ก็กินกลืนมันด้วยความอดอยากทนเพียร, ทีละเม็ด,

และยังหิวโหยเหลือเกินนั้นต่อไป; มีรายหนึ่งที่ทุบเมล็ดพืชของตน

ด้วยใบไม้ขมขื่นที่เพดานปากใดจะหาได้พึงใจในรสนั้น;

และถัดมา, นักบุญลึกลับทำตนพิการ,

ไร้ดวงตาและไร้ลิ้น, ไร้เพศ, ง่อยเปลี้ย, หนวก;

ร่างกายด้วยจิตใจเป็นอยู่ขาดวิ่นเช่นนี้

เพื่อรุ่งโรจน์ของการทรมานมากเหลือ, และพรประเสริฐ

ซึ่งพวกเขาจักได้รับจากชัย – กล่าวไว้ในคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ – ผู้ซึ่งทุกข์ร้อน

อับอายต่อเหล่าเทพเจ้าที่ส่งให้เราด้วยทุกข์, และทำให้ผู้คนเป็นเทพ

แข็งแกร่งยิ่งกว่าที่จะทุกข์ทรมานกว่า นรก จะทำร้ายได้.

(5) ซึ่งดวงตาเศร้าโศกจับจ้องขององค์ชายดุจพูดจาด้วยรายหนึ่ง,

หัวหน้าของเหล่าผู้กระทำทุกข์กิริยา: “ช่างทรมานมากเหลือ ท่านเอย!

หลายจันทราคล้อยเคลื่อนที่สูข้าได้มาอยู่ยังเนินเขานี้ –

ตัวข้าคือหรือคือผู้เสาะหาถึงสัจธรรม –  และเห็น

พี่น้องของข้าที่นี้, และสูเจ้า, ช่างน่าสังเวช

ทำตน-เจ็บปวดนัก, ที่หนใดฤาที่สูป่วยไข้ยังชีวิต

ซึ่งช่างไม่ดียิ่งนัก?

คำตอบโดยปราชญ์ผู้นั้น:

“สิ่งนี้ได้จารึกไว้ว่าถ้าคนเราจักได้บำเพ็ญทุกรกิริยา

เนื้อหนังของเขา, กระทั่งความเจ็บปวดได้เติบใหญ่มีชีวิตที่เขามีชีวิตอยู่

และมรณาได้พักกายากิเลสตัณหา, ความทรมานเช่นนั้นจะล้างมลทิน

กากเดนของบาปจากไปสิ้น, และจิตวิญญาณนั้น, จักพิสุทธิ์,

ทะยานจากเตาหลอมแห่งความโศกเศร้าของมัน, โบยบิน

เพื่อโลกเจิดจรัสและอดีตบรรเจิดจักในความคิดทั้งปวง.”

“ที่หมู่เมฆซึ่งลอยอยู่สวรรค์,” เจ้าชายตอบ,

“แขวนหรีดมาลาเหมือนผ้าทองคำรอบบัลลังก์อินทรา (Indra's throne-คำเดิมต้นฉบับ) ของท่าน,

ผุดไปยังที่นั้นจากทะเลพายุ (tempest-driven sea-คำเดิมต้นฉบับ) ;

แต่มันต้องร่วงหล่นลงมาอีกในหยาดหยดน้ำตา,

ไหลหยดช้าเคลื่อนผ่านระคายหยาบและปวดร้าวของทางน้ำ

โดยรอยแยกและลำห้วยและโคลนไหลบ่า,

ยังแม่คงคา (Gunga –คำเดิมต้นฉบับ)และทะเล, จากที่ซึ่งมันไหลพุ่งมา.

ได้รู้จากสูท่าน, พี่ชายเอย, ถ้ามิได้เป็นเช่นนั้น,

หลังจากความเจ็บปวดมากมายของพวกเขา, ด้วยเทพอำนวยพรฤา?

ในเมื่อการพุ่งขึ้นนั้นก็ร่วงลงมา, และที่ซึ่งซื้อมา

ได้ถูกใช้ไป; และถ้าท่านซื้อสวรรค์ด้วยเลือดของท่าน

ในตลาดยากเข็ญแห่งนรกนี้, เมื่อการต่อรองผ่าน

ความเหนื่อยยากเริ่มต้นอีกครา!”

(6) “มันอาจเริ่มต้นอีก ,”

โยคีนั้นครวญ. “โอ! เราหาได้รู้เรื่องนี้ไม่,

หรือแน่ใจในสิ่งอะไร; กระนั้นหลังจากราตรี

กลางวันได้มา, และหลังจากสันติอันสับสนอลม่าน, และเรา

เกลียดชังเนื้อหนังที่ถูกสาปแช่งที่อุดตันจิตวิญญาณ

ซึ่งความเต็มใจยินดีจะพุ่งขึ้นมา; ดั่งนั้น, เพื่อเห็นแก่จิตวิญญาณ,

เราปักเขตปริเวทนาโดยสังเขปในการละเล่นกับเหล่าเทพเจ้า

เพื่อให้ได้รับความปีติปรีดาที่ใหญ่กว่า.”

“กระนั้นถ้าพวกเขายืนยาว

หนึ่งหมื่นปี,” องค์ท่านตรัส, “พวกเขาจืดจางต่อความยาวนั้น,

ความปีติปรีดาพวกนั้น; หรือถ้าไม่, ก็เป็นเช่นบางชีวี

ต่ำ, เหนือ, โพ้น, ดั่งไม่เหมือนเช่นชีวี

มันจะไม่เปลี่ยนแปลงฤา? บอกที! เทพเจ้าของสูท่านนั้นทนทาน

ไปชั่วนิรันดร์ฤา, พี่ชาย?

“ไม่เลย,” โยคีนั้นพูด,

“มีเพียงพราหมณ์ผู้ยิ่งใหญ่ทนทาน: เทพเจ้าเท่านั้นมีอยู่.”

แล้วองค์พุทธะจึ่งตรัสว่า: แล้วท่านจัก, ในเมื่อชาญฉลาด,

ดั่งที่ท่านดูจะเป็นบรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์และจิตใจเข้มแข็ง,

โยนเล่นลูกเต๋าอันเจ็บปวดนี้, ที่พวกท่านได้ก่นครางและครำครวญ,

เพื่อให้ได้รับในสิ่งที่อาจเป็นเช่นความฝันนั้น, และต้องจบสิ้นละฤา?

แล้วท่านจัก, เพื่อรักแห่งจิตวิญญาณ, แสนเกลียดชังเนื้อหนังของตน,

ช่างโบยเฆี่ยนและทำพิการมัน, ซึ่งมันจักไม่รับใช้

ที่จะรองรับจิตวิญญาณต่อไปได้, เสาะหาบ้าน,

แต่ผู้สร้างนั้นอยู่บนรอยทางก่อนราตรีตกลงมา,

เหมือนอาชามุ่งไปด้วยแรงเดือยเท้าสับงั้นฤา? แล้วท่านจัก, ผู้โศกาเอย,

แยกออกและขับไล่สมาชิกจากเรือนงามนี้,

ที่ซึ่งเราได้มาเพื่ออาศัยอยู่ด้วยอดีตอันปวดร้าว;

ซึ่งหน้าต่างของมันให้แสงสว่างแก่เรา – แสงน้อยนิด –

ที่โดยเราจ้องมองกว้างออกไกลเพื่อณุ้ว่าอรุณ

จะรุ่งสางหรือไม่, และสายลมจะโบกพัดต่อหนทางอันดีฤา?

แล้วพวกเขาได้ร้องขึ้นว่า, “เราได้เลือกเช่นนี้สำหรับหนทาง

และย่ำมันไป, ราชาปุตระ (Rajaputra-คำเดิมต้นฉบับ), จนกว่าจะปิดสิ้น

ถึงแม้ว่าบรรดาก้อนหินของมันจะเป็นดั่งไฟร้อน – ในเชื่อใจแห่งความตาย.

พูดเถิด, ถ้าท่านได้รู้ถึงหนทางที่ล้ำเลิศกว่า;

ถ้าไม่, สันติจงไปกับท่านด้วย!”

(7) ดำเนินต่อที่เขาได้ผ่านไป,

มากมายด้วยความเศร้า, ได้เห็นซึ่งผู้คน

หวาดกลัวเช่นนั้นที่จะตายจนพวกเขาไม่กล้าที่จะรักชีวีของพวกตน,

แต่แพร่เชื้อมันด้วยการสำนึกบาปอันดุร้าย, เป็นเหมือน

ที่จะเอาใจเหล่าเทพเจ้าผู้ซึ่งไม่เต็มใจยินดีต่อมนุษย์;

เป็นเหมือนที่จะชะงักงันนรกด้วยนรกในไฟอารมณ์ตน;

เป็นเหมือนในความบ้าคลั่งศักดิสิทธิ์, จิตวิญญาณหวัง

ว่าอาจพังเข้าไปสู่ที่ดีกว่าผ่านเนื้อหนังไร้ค่าของพวกเขา.

“โอ, มวลดอกไม้แห่งท้องทุ่งเอย!” องค์สิทธัตถะตรัส,

“ใครฤาหันใบหน้าละมุนของเจ้าไปสู่ตะวัน –

ดีใจกับแสงสว่าง, และตื้นตันด้วยลมหายใจหอมหวาน

ของกลิ่นหอมและเครื่องแบบเหล่านี้แห่งคารวะบูชาสวมใส่

ด้วยเงินและทองและม่วง – ไม่มีสูท่านผู้ใด

พลาดการมีชีวิตสมบูรณ์, ไม่มีสูท่านผู้ใดปล้นชิง

ความงามเปี่ยมสุขของเจ้า.  โอ, เจ้าปาล์มเอย! ที่สูงตั้ง

กระหายที่จะเสียดแทงท้องฟ้าและดื่มกินสายลม

ซึ่งได้พัดพามาจาก มาลายา และเหล่าทะเลสีฟ้าครามเยือกเย็น,

ความลับอันใดฤาที่เจ้าได้รู้จึงเจ้าได้เติบโตสันโดษ,

จากห้วงเวลาของความอ่อนโยนยิงสูงห้วงเวลาของผลิผล,

พึมพัมเพลง-ตะวันเยี่ยงนั้นจากเหล่ามงกุฏพู่ขนของเจ้าฤา?

สูเจ้า, เช่นกัน, ผู้ที่อาศัยอย่างช่างรื่นรมย์ในหมู่พฤกษา –

นกแก้วผู้พุ่งปราดรวดเร็ว, นกผึ้งน้อย (bee-birds-คำเดิมต้นฉบับ), นกปรอด, นกเขา –

ไม่มีพวกเจ้าตนใดเลยได้เกลียดชังในชีวิตของเจ้า, ไม่มีพวกเจ้าตนใดคิด

ที่จะขึงตึงเพื่อดีกว่าในความต้องการในเบื้องหน้า!

แต่มนุษย์ – ผู้เข่นฆ่าพวกเจ้า – เป็นเยี่ยงนาย – เป็นฉลาด,

และมีปัญญา, เลี้ยงดูได้ด้วยเลือดเนื้อผู้อื่น, กลับมาไกลถึงเช่นนี้

ในการทรมานตนเอง!”

(8) ขณะที่เจ้านายใหญ่แสดงอากัปกิริยาแทนการพูด

เป่าลงมาตามภูเขาฝุ่นธุลีของการตบเท้าเบาๆ,

แพะขาวและแกะดำหมุนวนช้าๆไปตามทางของพวกตน,

ด้วยมากมายอ้อยอิ่งและเล็มอยู่ที่เหล่าปอยหญ้า,

และพเนจรไปจากเส้นทาง, ที่สายน้ำเปล่งประกาย

หรือมะเดื่อป่าแขวนห้อย. แต่ก็เสมอเมื่อพวกเขาจรไปนั้น

ที่ผู้เลี้ยงปศุสัตว์ตะโกนเรียกบอก, หรือฟาดเหวี่ยงสายหนังของเขา, และคอยต้อน

ให้เหล่าฝูงสัตว์โง่เขลายังคงเคลื่อนที่ลงไปสู่ทุ่งราบนั้น.

แม่แกะสาวหนึ่งกับเหล่าลูกเล็กสองตัวคล้องเคียงในกลุ่มมีอยู่ให้เห็น,

บางตัวเจ็บปวดพิการได้ถูกรำคาญโดยตัวอื่น, ซึ่งดุนดันหนักตามหลังมา

เลือดไหลลง, ขณะที่เพื่อนร่วมฝูงในตอนหน้าของมันข้ามผ่าน,

ขณะที่แม่พันธุ์ที่ยุ่งยากวิ่งไปทางโน้นทางนี้,

เป็นห่วงว่าจะสูญเสียเจ้าตัวน้อยนี้หรือตัวนั้น;

ซึ่งเมื่อองค์ชายของเราสังเกตเห็นได้, ด้วยความกรุณาเต็งเปี่ยม

พระองค์อุ้มเอาแกะพิการนั้นพาดพระศอขององค์ท่าน,

ตรัสปลอบว่า, “แม่ขนปุยน่าสงสารเอย, จงสงบเป็นสุขเถิด!

ที่ใดที่เจ้าไปข้าจักดูแลแบกเจ้าเอง;

ยังเหล่าเท่าที่ดีทั้งปวงเพื่อลดผ่อนสัตว์หนึ่งจากความโศกเศร้า

เมื่อนั่งอยู่และได้เห็นความเศร้าโศกนั้นของโลก

ในถ้ำทางโน้นกับเหล่านักบวชผู้สวดมนต์อ้อนวอน.”

“แต่,” องค์ท่านก็ตรัสแก่ผู้เลี้ยงปศุสัตว์นั้น, “ที่ใดหรือ, สหาย!

เจ้าได้ขับต้อนฝูงสัตว์นี้ลงไปในยามเที่ยงวันเช่นนี้,

กระทั่งถึงยามเย็นที่ผู้คนปิดคอกแกะของตน?”

คำตอบที่ให้มาจากชาวไร่นานั้น: “เราได้ส่งไป

เพื่อจัดหาสิ่งบูชายัญเป็นแพะร้อยตัว,

และร้อยตัวของแกะ, ซึ่งฝ่าบาทองค์ราชาของเรา

ฆ่าในค่ำคืนนี้เพื่อสักการะต่อเหล่าเทพของพระองค์.”

ดังนั้นจึ่งมีตรัสจากองค์ท่าน: “ข้าจะไปด้วยเช่นกัน!”

จึ่งก้าวย่างอย่างอดทน, แบกแกะนั้น

เคียงข้างผู้คุมเลี้ยงปศุสัตว์ในท่ามกลางฝุ่นและตะวัน,

แม่แกะที่ละห้อยหาเคลียคลอตามไปที่เบื้องบาทของพระองค์.

(9) ผู้ซึ่ง, เมื่อพวกมาถึงยังริม-แม่น้ำ,

หญิงผู้หนึ่ง – ดวงตาดั่งนกเขา, สาว, ด้วยน้ำตานองหน้า,

และมือยกชูขึ้น – ทำความเคารพ, ค้อมกายลงต่ำ:

“พระคุณเจ้า! ผู้สถิตเลิศ,” หล่อนกล่าว, “ผู้ซึ่งเมื่อวานนี้

ได้มีเมตตาแก่ตัวข้าในป่ามะเดื่อนี้,

ที่ซึ่งข้าได้อาศัยอยู่เพียงลำพังและได้เลี้ยงดูบุตรของข้า: แต่เขา

เตร็ดเตร่ไปในท่ามกลางหมู่ดอกไม้ผลิบานได้พานพบงูร้ายเข้า,

ได้ฉกรัดเอาที่ข้อมือของเขา, กระนั้นเขาก็ได้หัวเราะเล่นอยู่

และได้ล้อเล่นกับลิ้นสองแฉกอันรวดเร็วและเปิดปากออก

ของสหายเล่นตัวเย็นลื่นนั้น.  แต่, พระคุณเจ้าเอ๋ย! มิทันนานเลย

เขาก็กลายเป็นตัวซีดและแข็งทื่อไป, จนข้ามิคาดคิดได้

ว่าทำไมเขาจึ่งหยุดที่จะเล่น, และปล่อยอกของข้า

หลุดร่วงไปจากริมฝีปากของเขา.  แล้วมีคนหนึ่งบอกว่า, “เขาได้ป่วยแล้ว

จากพิษงูนั้น; และอีกคนหนึ่งก็ว่า, “เขาจะตาย.”

แต่ข้า, ที่มิอาจจะเสียลูกชายอันล้ำค่าของข้านี้

ได้สวดอ้อนวอนต่อพวกเขาด้วยกายนี้, ซึ่งอาจจะนำมาซึ่งแสงสว่าง

คืนสู่ดวงตาของเขา; มันช่างเล็กมากเหลือเกิน

ซึ่งรอบจูบของอสรพิษนั้น, และข้าคิดว่า

มันมิอาจจะเกลียดชังเขาได้, ในความงดงามเยี่ยงที่เขาเป็นนี้,

หรือว่าทำร้ายเขาในการเล่นของเขา. แล้วบางคนก็ว่า,

“มีผู้ศักดิ์สิทธิ์อยู่บนเนินเขานี้ –

ดูเถิด! ตอนนี้เขากำลังผ่านมาในชุดคลุมเหลือง

จงไปถามท่านริชินั้นเถิดว่าจะมีทางรักษา

สำหรับซึ่งความป่วยไข้ของบุตรชายสูนั้น,” ที่ซึ่งข้าจึ่งได้มา

หมอบราบกราบอ้อนวอนต่อท่าน, ผู้ซึ่งขนงคิ้วดั่งของพระผู้เป็นเจ้า,

และได้ร่ำไห้และดึงผ้าคลุมหน้าออกไปจากบุตรของข้าได้,

สวดบอกมนต์ของท่านซึ่งอะไรง่ายดายที่จักเป็นดีขึ้นได้.

และสูท่านเอย, ท่านผู้ยิ่งใหญ่, ได้โปรดรังเกียจปฏิเสธข้าหาไม่เถิด, แต่จงเพ่ง

ด้วยดวงตาอันเปี่ยมเมตตาและแตะสัมผัสกับมืออันป่วยไข้นี้;

และได้ดึงผ้าปิดหน้านี้กลับไป, พูดกับข้าเถิด,

“ใช่แล้ว! น้องสาวเอย, มีสิ่งที่อาจบำบัดรักษานั้น

เจ้าก่อน, และเขา, ถ้าสู, สามารถไปหาสิ่งนี้มาได้;

เพราะเขาผู้ที่เสาะหาเหล่าหมอยานำมาสู่พวกเขา

ซึ่งสิ่งดลบันดาลไว้.  ดั่งนั้น, ข้าสวดมนต์ให้เจ้า, ค้นหา

เมล็ดมัสตาร์ดดำ (Black mustard-seed-คำเดิมต้นฉบับ), หนึ่งโทลา (tola-คำเดิมต้นฉบับ); เพียงกำหนดจำไว้

เพียงต้องสูเจ้านำมันอย่าได้จากมือหรือบ้านผู้ใด

ที่บิดา, มารดา, ลูก, หรือข้าทาสได้ตายไป;

มันจักดียิ่งถ้าสูเจ้าสามารถคนหาพบเมล็ดนั้น.”

ท่านได้บอกกับข้าเช่นนั้น, พระคุณเจ้าเอย!”

(10) เหนือหัวเจ้าทรงยิ้ม

มากมายด้วยอ่อนโยน.  “ใช่แล้ว! ข้าได้บอกเช่นนั้น,

กิษาโกทมิล ที่รัก! แล้วสูเจ้าได้ค้นพบ

เมล็ดนั้นเจอหรือไม่?”

“ข้าได้ไปแล้ว, พระคุณเจ้าเอย, โอบแนบไว้กับอกข้า

ทารกนั้น, เริ่มตัวเย็นแข็งทื่อขึ้น, ไล่ถามไปทุกกระท่อม –

จากที่นี้ในป่าไพรลงไปจนถึงในเมือง –

ข้าสวดอ้อนวอนต่อท่านเลย, จงให้มัสตาร์เม็ดแก่ข้าที, จากเมตตาของท่าน,

โทลาหนึ่ง – สีดำและแต่ละผู้ที่ให้มันนี้,

เพราะบรรดาทั้งหมดของผู้ยากไร้ต่างก็ช่างเวทนาต่อผู้น่าสงสารนั้นยิ่งนัก;

แต่เมื่อข้าได้ถามไปว่า, “ในบ้านเรือนของสหายข้านี้

ได้มีความบังเอิญผู้ใดได้ตายไปแล้วบ้าง –

สามีหรือภรรยา, หรือลูก, หรือข้าทาส หรือไม่?” พวกเขาก็บอกว่า:

“โอ น้องสาวเอย! เจ้าถามอะไรเยี่ยงนี้ฤา? ผู้ตาย

นั้นมีมากมายทั้งนั้น, ผู้มีชีวิอยู่สิน้อยยิ่งกว่า!

ดั่งนั้นด้วยคำขอบคุณอย่างแสนโศกาข้านั้นก็ต้องคืนเม็ดมัสตาร์ดนั้นคืนไป,

และสวดอ้อนวอนขอกับผู้อื่นต่อไป; แต่ผู้อื่นทั้งหลายนั้นก็ได้แต่บอกว่า,

“นี่ไงล่ะเม็ดดังว่า, แต่เราได้เสียข้าทาสของเราไป!”

“นี่ไงล่ะเม็ดดังว่า, แต่พ่อคุณของเราได้ตายไป!”

“นี่ไงล่ะเม็ดดังว่าบ้าง, แต่เขาผู้เพาะปลูกมันมาได้ตายแล้ว

ระหว่างหน้าฝนและหน้าเก็บเกี่ยวที่แล้ว!”

อ้า! ท่านเอ๋ย! ข้ามิอาจหาได้สักบ้านเดียวเลย

ที่ซึ่งมีเม็ดมัสตาร์ดนั้นและมิได้มีผู้ใดตาย!

ดั่งนั้นข้าจึงทิ้งลูกของข้า – ผู้ซึ่งมิได้ดื่มดูดนม

และมิได้ยิ้ม – ไว้ใต้ต้นองุ่นป่าข้างลำน้ำ,

ที่จะเสาะหาใบหน้าท่านและจุมพิตเท้าของท่าน, และสวดอ้อนวอน

ที่ไหนฤาที่ซึ่งข้าอาจหาเมล็ดนี้และหาไม่พบผู้ตาย,

ถ้าตอนนี้, จริงแท้, ลูกของข้าจะไม่ตาย,

ดั่งที่ข้ากลัว, และเช่นดั่งที่พวกเขาบอกแก่ข้า.”

“น้องสาว! สูท่านได้พบแล้ว,” องค์เหนือหัวท่านตรัส,

“การเสาะหาในอะไรที่มิอาจพบได้ – ในตัวยานั้น

ที่เราต้องให้แก่เจ้า.  เขาผู้ที่เจ้ารักได้หลับใหล

มรณาไปในอ้อมอกของเจ้าเมื่อวานนี้: วัน-นี้

สูเจ้าก็ได้รู้แล้วว่าทั่วทั้งโลกอันกว้างใหญ่ร่ำไห้ด้วยคำสวดอ้อนวอนของเจ้า

ความเศร้าโศกที่หัวใจทั้งปวงได้แบ่งปันเติบใหญ่หาได้น้อยกว่าผู้ใดไม่.

ดูเถิด! หากรินเลือดของข้าถ้าจักหยุดอยู่

ซึ่งน้ำตาของเจ้าและเอาชนะความลับของคำสาปนั้น

ที่สร้างทำรักแสนหวานแห่งความรวดร้าวของเรา, และซึ่งขับต้อน

ผ่านเหนือมวลดอกไม้และเหล่าทุ่งเลี้ยงสัตว์ไปสู่แท่นบูชายัญ –

ดั่งเช่นสัตว์โง่เขลาเหล่านี้ที่ถุกต้อนไป – ของคนสู่เหล่าเทพเจ้า.

ข้าเสาะหาความลับนั้น: ฝังลูกของเจ้าเถิด!”

(11) ดั่งนั้นเองที่พวกเขาได้เข้าไปสู่นครเคียงกัน,

เหล่าผู้ต้อนเลี้ยงสัตและเจ้าชาย, ในยามที่ตะวัน

ส่องประกายทองเชื่องช้าบนสายธาร โสนะ ไกลห่าง, และโยน

เงาทอดยาวลงไปตามถนนและผ่านทะลุประตูเมือง

ที่ทหารของพระราชาเฝ้ารักษาการณ์อยู่.  แต่เมื่อเขาเหล่านี้ได้เห็น

องค์ท่านของเรากำลังแบกแกะนั้น, ยามรักษาการณ์ก็ยืนถอยให้,

เหล่าชาวตลาดหลีกเกวียนเลื่อนลากออกหลบทางด้านข้าง,

พ่อค้าในลานตลาดและผู้ขายของหยุดยั้ง

สงครามต่อรองของลิ้นเพื่อที่จับจ้องมองมายังใบหน้าเปี่ยมกรุณาธิคุณนั้น;

พวกช่างตีเหล็ก, ด้วยมือที่ยกฆ้อนค้างชูไว้,

หลงลืมตัวที่จะทุบตีถั่งลงมา; ช่างทอผ้าทิ้งหูกทอของเขา,

เจ้าอาลักษณ์ยั้งจารคัมภีร์, ผู้แลกเปลี่ยนเงินตราหลงลืม

นับเลขจำนวนเบี้ย; จากข้าวสารที่ไม่เทียบกัน

วัวขาวของพระศิวะได้กินตามใจชอบ; น้ำนมเสียเปล่า

เมื่อไหลรินล้นโถโลตะขณะที่คนรีดนมเอาแต่เฝ้ามอง

การย่างผ่านไปขององค์ท่านเคลื่อนอย่างสุดจะนุ่มนวลนอบน้อม,

ด้วยกิริยางดงามเยี่ยงราชนิกูล.

แต่สตรีส่วนใหญ่รวมกันอยู่ที่หน้าประตู

ถามกันวุ่นว่า, “ใครกันที่แบกนำสิ่งบูชายัญนั้น

ช่างงามสง่าและให้สงบสันติยามที่เขาผ่านไปนั้นหรือ?

เขาเป็นคนวรรณะใดหรือ? มาจากไหนหรือที่ดวงตาแสนหวานของเขานั้น?

เขาจะเป็น สักรา (Sâkra-คำเดิมต้นฉบับ) หรือ ว่า เทวราช (Devaraj-คำเดิมต้นฉบับ) ได้ไหม?

และคนอื่นๆก็ว่า, “เป็นผู้ศักดิ์สิทธิ์

ที่อาศัยอยู่กับเหล่าฤาษีริชิทั้งหลายบนเนินเขานั้น.”

แต่เมื่อพระผู้เป็นเจ้าย่างผ่านไป, ในอากัปสมาธิญาน,

ครุ่นคิด, “อนิจจาเอย! กับบรรดาลูกแกะของตัวเราซึ่งได้

หามีคนเลี้ยงไม่; เตร็ดเตร่ไปในราตรีด้วยไร้

ผู้นำทางทางพวกเขา; บ่นร้องพึมพัมตาบอดไปสู่คมมีด

แห่งความตาย, เช่นเดียวกับสัตว์โง่เขลาเหล่านี้ซึ่งเป็นญาติร่วมโลกของพวกตน.”

(12) แล้วบางคนก็เข้าไปกราบบังคมทูลพระราชาของตน, “มีผู้มาสู่ที่นี่

เป็นฤาษีศักดิ์สิทธิ์, นำเอาฝูงสัตว์เลี้ยงลงมา

ซึ่งทำให้พระองค์ได้ทรงสั่งให้นำมาเพื่อสักการบูชายัญ.”

พระราชาทรงประทับยืนในโถงแห่งท้องพระโรง,

อีกด้านหนึ่งคือเหล่าพราหมณ์ห่มขาวคลุมในระยะ

พึมพัมท่องบ่นมนตราของพวกตน, หล่อเลี้ยงไฟให้ลุกโชนไว้

ซึ่งคำรามอยู่บนแท่นบูชาตรงกลาง. ที่นั้น

จากแก่นไม้หอมวูบวาบเจิดจ้าด้วยลิ้นแลบรัวของเปลวเพลิง,

ฟูฟ่อและม้วนกลิ้งเมื่อยามที่มันแลบเลียของกำนัล

แห่งกลี (ghee-คำเดิมต้นฉบับ-น้ำมันเนย) และเครื่องเทศและน้ำโสมะ (Soma juice-คำเดิมต้นฉบับ),

ความปีติรื่นรมย์ขององค์อินทร์.  รายรอบกองเพลิงนั้น

สายธารแดง, ข้น, เชื่องช้าควันกรุ่นและไหลริน,

ดูดซับไปไว้ด้วยทราย, แต่กระนั้นก็กลิ้งม้วนหยดลง,

โลหิตของเหยื่อที่ร่ำร้องคราง.  ที่ซึ่งนอนอยู่,

แพะลายจุดตัวหนึ่ง, เขายาว, หัวของมันถูกดึงรั้งกลับ

ด้วยหญ้าปอมันจา (munja grass-คำเดิมต้นฉบับ); ที่คออันเหยียดตึงของมันคือมีด

กดโดยนักบวช, ผู้พึมพัมล “ด้วยสิ่งนี้, เหล่าเทพผู้น่าสพรึงกลัว,

แห่ง ยาจนะ (yajnas-คำเดิมต้นฉบับ)บูชายัญมากมายดั่งเช่งมงกุฏ

จากราชาพิมพิสาร (Bimbasâra-คำเดิมต้นฉบับ) : โปรดรับความปีติของท่านที่ได้เห็น

เลือดที่หลั่งพุ่งนี้, และโปรดยินดีพึงใจในกลิ่นอาย

ของเนื้อสดอิ่มอุดมที่กำลังย่างไหม้ในเปลวไฟหอมหวล;

ขอให้บาปขององค์ราชาได้ถ่ายลงบนแพะบูชานี้,

และขอให้ไฟนี้ได้กลืนกินพวกมันเผาไหม้มัน,

เพราะบัดนี้ข้าจักทิ่มแทงแล้ว.”

(13) แต่องค์พุทธะตรัสอย่างนุ่มนวลว่า,

“ขออย่าได้ให้เขาแทงมีดนั้นเลย, ราชาผู้ยิ่งใหญ่!” และนอกเหนือไปจากนั้นก็ปลดปล่อย

พันธนาการของเหยื่อ, ไม่มีผู้ใดยึดยุดเขาอีก, ช่างยิ่งใหญ่นัก

ของการปรากฏพระองค์.  และ, ถอยจากไปอย่างขลาดกลัว, เมื่อพระองค์ได้ตรัส

แห่งชีวิต, ซึ่งทั้งหมดสามารถพรากไปได้แต่หาได้มีใครสามารถมอบให้ได้,

ชีวิต, ที่สรรพสัตว์ทั้งหมดรักและบากบั่นที่จะรักษาไว้,

อัศจรรย์, เป็นที่รักและน่าเพลิดเพลินใจต่อกันและกัน,

แม้กระทั่งที่ดุร้ายที่สุด; ใช่แล้ว, ลิงทะโมนสำหรับทั้งปวง

ที่ซึ่งความสงสารเป็น, เพราะความสงสารทำให้โลก

อ่อนโยนต่อผู้อ่อนแอและเป็นคุณธรรมของผู้แข็งแรง.

สู่ยังริมฝีปากอึ้งงันแห่งฝูงสัตว์ของเขาที่ได้ยืม

คำวิงวอนสุดเศร้าทั้งหลาย, แสดงให้เห็นซึ่งมนุษย์นั้น, ผู้ที่สวดอ้อนวอน

ขอความการุณย์ต่อเหล่าเทพเทวา, นั้นไร้ซึ่งความเมตตา,

เป็นเช่นเทพเจ้าสำหรับพวกนั้น; ถึงแม้ว่าชีวิตทั้งหมด

ได้เชื่อมโยงและเป็นญาติ, และอะไรที่เราประหารได้ให้ซึ่ง

ให้บรรณาการด้วยความนอบน้อมแห่งน้ำนมและขนใย, และตั้ง

รวดเร็วในความสัตย์ซื่อต่อมือที่ฆ่าพวกตน.

อีกทั้งองค์ท่านยังได้ตรัสถึงอะไรที่คัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์

ได้สั่งสอนเอาไว้อย่างแท้จริง, ว่าผู้ซึ่งได้ถึงซึ่งมรณะนั้นบ้างจมลง

สู่วิหคและสัตว์ป่า, และบ้างนี้ได้ขึ้นยิ่งไปสู่มนุษย์

ในการร่อนเร่ไปอย่างไร้จุดหมายของประกายไฟที่ลุกโชนล้างบาปด้วยเปลว.

เป็นเช่นการบูชายัญของบาปใหม่, ถ้าเช่นนั้นแล้ว

ทางผ่านชตาลิขิตนี้ของดวงวิญญาณยังคงดำรงอยู่.

หรือว่า, องค์ท่านตรัส, คนเราจักล้างจิตวิญญาณของเขาได้สะอาดฤา

ด้วยเลือด; หรือว่าเทพทรงยินดีนี้, จักอยู่ดี, ด้วยเลือดฤา;

หรือติดสินบนพวกเขา, เป็นเช่นปีศาจ; ไม่ฤา, หรือว่าทอดวาง

อยู่เหนือหน้าผากของสัตว์ไร้เดียงสาที่ผูกไว้นั้น

หนักเช่นผมของผู้นั้นของคำตอบนั่นทั้งปวงที่จักต้องให้

เพื่อสิ่งทั้งปวงเสร็จสิ้นอย่างไม่ถูกต้องหรือว่าโดยมิชอบ,

เพียงลำพัง, แต่ละเพื่อตัวเขาเอง, พิจารณาเอาว่านั่น

คือกฏเกณฑ์ลำดับที่กำหนดไว้ของเอกภพ,

ที่จัดแบ่งดีเพื่อดีและเลวเพื่อเลว,

วัดระยะเพื่อการวัด, จนถึงพันธสัญญา, คำพูด, ความคิด ทั้งหลาย;

เฝ้าดู, ตระหนักรู้, ไม่ปราณี, ไม่เคลื่อนไหว;

อีกทั้งองค์ท่านยังได้ตรัส, พ่นคำอันช่างน่าสังเวช

ด้วยความเป็นราชศักดิ์อันสูงส่งแห่งสัจจริงและถูกต้อง,

เหล่านักบวชได้ดึงรั้งเครื่องแต่งกายของพวกเขาเหนือมือนั้น

ที่แดงชุ่มด้วยเลือดสังหาร, และพระราชาเข้ามาใกล้,

ประทับยืนด้วยฝ่ามือกุมแนบทำความเคารพต่อองค์พุทธะ;

ขณะที่องค์ท่านของเราดำเนินต่อไป, สอนถึงความยุติธรรมอย่างไร

ที่โลกนี้ได้เป็นถ้าสรรพสิ่งมีชีวิตทั้งปวงได้เชื่อมโยงถึงกัน

ในความเป็นมิตรสหายและใช้กันทั่วไปแห่งอาหารทั้งหลาย,

ไร้เลือดและพิสุทธิ์; ธัญพืชทองคำ, ผลไม้สุกสว่างทั้งหลาย,

พุ่มใบไม้อันหวานซึ่งเติบโตขึ้นมาเพื่อทั้งปวง, สายน้ำซีดจืดจาง,

เพียงพอดื่มและเนื้อผล.  ซึ่งเมื่อผู้คนเหล่านี้ได้ยิน,

อำนาจแห่งความอ่อนโยนจนพิชิตพวกเขาเหล่านั้นลงได้,

เหล่านักบวชด้วยตนเองกระจัดกระจายเพลิงบูชาบนแท่น

และเหวี่ยงทิ้งซึ่งเหล็กเพื่อการบูชายัญนั้นไป;

และผ่านไปทั่วทั้งแดนดินในวันถัดมาราชโองการได้ส่งผ่านไป

ประกาศดังไปทั่วโดยผู้แจ้งข่าวทั้งหลาย, และในข้อความชาญฉลาดนี้ได้จารึก

บนศิลาและเสาหิน: “โดยเจตจำนงแห่งองค์ราชานี้ : --

แม้จักเคยมีผู้ถูกฆ่าเพื่อการบูชายัญ

และเคยถูกสังหารชีวันเพื่อบริโภค, แต่บัดนี้ต่อไปจักไม่มี

การให้เลือดรินหลั่งจากชีวิตหรือการลิ้มรสในเนื้อหนังนั้น,

จงดูว่าความรู้นี้ได้เติบโตยิ่งขึ้น, และชีวิตคือหนึ่งเดียวนั้น,

และความกรุณาได้หลั่งมาสู่ยังมหากรุณาธิคุณ.”

ดั่งนั้นเองที่ราชโองการได้เร่งดำเนินไป, จากวันนั้นต่อมา

สันติสุขอันแสนหวานได้แผ่กระจายไปในระหว่างบรรดาสิ่งที่มีชีวิตทุกชนิด,

คนและเหล่าสัตว์ซึ่งได้รับใช้พวกเขา, และเหล่าวิหค,

และตลอดทั้งสองฝั่งแม่น้ำคงคาที่ซึ่งองค์ท่านของเรา

ได้สั่งสอนด้วยคำพูดอันอ่อนโยนและเปี่ยมเมตตาดุจเทพเทวา.

(14) เพราะเช่นมหากรุณานั้นเองคือหัวใจขององค์นายท่าน

สำหรับทั้งปวงผู้หายใจในลมหายใจของขบวนยานแห่งชีวีนี้,

เทียมแอกในเพื่อนสหายหนึ่งเดียวของความรื่นรมย์และปวดร้าว,

ที่ได้ถูกจารึกไว้ในคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์

ว่า, ในยุคสมัยโบราณกาลนั้น – เมื่อองค์พุทธะได้สวม

เครื่องห่มแบบพราหมณ์, อาศัยอยู่บนแผ่นศิลาดำ

นาม มุนดา (Munda-คำเดิมต้นฉบับ), ณ หมู่บ้านแห่ง ฑาลิดด์ (Dâlidd-คำเดิมต้นฉบับ) --

ความแห้งแล้งเหี่ยวเฉาไปทั่วทั้งดินแดน:  ข้าวเยาว์แตกกอตายยืนกอ

ก่อนที่จะสามารถสูงซ่อนนกกระทาได้; และป่าโปร่ง

ดวงตะวันดุร้ายที่ดูดกินสระน้ำจนแห้งเหือด; เหล่าหญ้าและไม้พุ่ม

ป่วยไข้หนัก, และสิ่งมีชีวิตทั้งปวงของป่าไพรนี้ได้โบยบิน

กระจัดกระจายไปเพื่อยังชีพอยู่รอด.  และในเวลาเช่นนั้น,

ระหว่างกำแพงร้อนของโตรกธาร นุลลาห์ (nullah-คำเดิมต้นฉบับ), เหยียดยาว

บนก้อนหินเปล่าเปลือยนั้น, องค์ท่านของเราได้สอดส่องทอดพระเนตร,เมื่อท่านได้ผ่าน,

แม่เสือที่กำลังอดอยาก. หิวโหยในช่องท้องของนาง

เหลือบมองด้วยตาลุกโชนเขียววาว; ลิ้นแห้งผากของนางแลบเลียห้อยแผ่

พ้นเลยจากเขี้ยวที่อ้าหอบหายใจเข้าไปเป็นกระพุ้งกรามแห้งไหม้ย้อย;

ลายสีของนางยับย่นซ่อนเร้นแขวนยานซูบติดอยู่กับซี่โครงของนาง,

และเมื่อระหว่างกองดินคั่นที่ยุบลงเป็นร่อง

เน่าแฉะด้วยหลายฝนก่อน; และที่นั้นซึ่งผอมโซขุดมุดอยู่

คือลูกเสือ, ครางสะอื้นกับนางแม่, ทึ้งดึงและดูด,

พึมพัมกับหัวนมที่ไร้น้ำนมซึ่งมิออกมาได้จากหัวนมยื่นนั้น,

ขณะที่นางแม่, ที่ผอมแห้งของพวกลูก, เลียไล้ไปตามประสาแม่เต็มที่

ขณะที่เจ้าฝาแฝดวุ่นวายนั้น, ยอมจำนนในเนื้อสีข้างซี่โครงของเธอต่อพวกตน,

ด้วยเสียงครวญครางในลำคอ, และรักที่แรงกว่าความต้องการ,

ผ่อนปรนแผ่วลงในแรกของการร้องคร่ำวุ่นวายนั้นที่ซึ่ง

นางได้ทอดวางจมูกปากของนางลงกับพื้นทราย

และคำรามเสียงดุร้ายโศการะทมครวญลั่นออกมา.

ได้เห็นซึ่งสภาพทุกข์เข็ญนั้น, และความไม่มีอะไรในตรงหน้า

สงวนซึ่งมหากรุณาขององค์พุทธะ (Buddh-คำเดิมต้นฉบับ),

องค์ท่านของเราได้ครุ่นคิด, “ไม่มีหนทางอื่นใด

เพื่อช่วยฆาตกรหญิงแห่งป่าไพรนี้สักอย่างหนึ่งได้.

ราวตอนตะวันลับฟ้าพวกเหล่านี้คงจะตาย, เพราะไม่มีเนื้อกิน:

ไม่มีหัวใจใดที่มีชีวิตอยู่จะได้สงสารนาง,

ที่เคยสวาปามเนื้อเลือด, ผอมแห้งเพราะขาดเลือดเนื้อ.

ดูเอาเถิด! ถ้าข้าป้อนอาหารนาง, ใครจะสูญเสียได้นอกจากข้าเอง,

และความรักได้สูญเสียชนิดนี้ของมันไปได้อย่างไร

แม้กระทั่งแก่ความสุดทนนี้ฤา?” เช่นนั้นที่ตรัส, องค์พุทธะ

อย่างเงียบเบาทรงวางลงซึ่งไม้เท้าและข้าวของ,

ประคำด้ายศักดิ์สิทธิ์ของพระองค์, ผ้าโพกหัว, และผ้าห่มคลุม, และเดินเข้ามา

เบื้องหน้าจากด้านหลังของนางเสือน้ำนมแห้งเหือดในพื้นทรายนั่น,

ตรัสบอกว่า, “โฮ! แม่เอย, นี่คือเนื้อสำหรับสูเจ้า!”

ที่ซึ่งสัตว์ร้ายอันหมดท่าพินาศสิ้นร้องคำรามแหบพร่าและสั่นเทา,

กระโจนขึ้นจากลูกเล็กของนาง, เหวี่ยงหล่นลงกับพื้นปฐพี

เหยื่อที่นางปรารถนานั้น, ได้มาหานางเป็นอาหารด้วยตัวเขาเอง

ด้วยกรงเล็บงอคมดั่งกริชของอุ้งเท้านาง

ที่ฉีกทึ้งเนื้อหนังของเขาได้, และเขี้ยงเหลืองทั้งหมดของนาง

อาบชุ่มด้วยเลือดของเขา: ลมหายใจไหม้เหม็นของนางแมว

ปนเปื้อนผสมด้วยถอนหายใจสุดท้ายของรักปราศจากความกลัวนั้น.

(15) ด้วยใหญ่หลวงของพระหทัยขององค์ท่านได้มีมานานล่วงก่อนแล้ว,

ไม่ใช่เพียงแค่บัดนี้, เมื่อด้วยเวทนาอันสูงส่งขององค์ท่าน

เขาได้เสนอที่จะหยุดการบูชายัญอันโหดร้ายต่อเหล่าเทพ.

และมากมายนักที่ราชาพิมพิสารได้สรรเสริญต่อองค์ท่านของเรา --

ได้เรียนรู้ถึงชาติกำเนิดในราชตระกูลและการแสวงหาอันศักดิ์สิทธิ์ –

ที่เตร็ดเตร่อยู่ในมหานครนั้น, ตรัสบ่อยครั้ง,

“สถานะเจ้าชายของสูท่านอาจจะไม่ทนต่อความยึดแน่นเยี่ยงนั้น;

มือของสูท่านถูกสร้างมาเพื่อคฑาราชา, หาใช่ชามขอบริจาคเหล่านั้น.

จงมาเป็นแขกพักแรมของข้า, ผู้ซึ่งไร้บุตรชายที่จะครองบัลลังก์,

และสั่งสอนราชอาณาจักรของข้าถึงปัญญา, จนกว่าข้าจะมรณา,

จักได้เข้าอาศัยในราชวังแห่งข้าด้วยเจ้าสาวอันงามงดนั้น.”

และเช่นที่เคยได้ตรัสขององค์สิทธัตถะ, แห่งจิตใจที่ตั้งมั่น,

“สิ่งเหล่านั้นข้าได้มี, เช่นราชาสูงศักดิ์ส่วนใหญ่ทั้งปวง, และทิ้งจากมา,

เสาะหาซึ่งความสัจแท้; ที่ยังคงซึ่งข้าเสาะหา, และจักทำ;

หาใช่เพื่อได้อยู่ดั่งที่ราชวังของศากยะ (Sâkra's Palace-คำเดิมต้นฉบับ) ได้เปิดออก

ทวารบานดั่งมุกข์มณีของมันและเทวี (Devîs-คำเดิมต้นฉบับ) เกี้ยวเชิญข้าเข้าไป.

ข้าไปเพื่อที่จะสร้าง ราชอาณาจักร แห่ง ธรรม (Kingdom of the Law-คำเดิมต้นฉบับ),

เดินทางสู่ กาย (Gaya-คำเดิมต้นฉบับ) และป่าไพรมืดมน,

ที่, ดังที่ข้าคิด, แสงสว่างจักมาสู่ข้า,

เพราะมิได้มีความฉลาดเลยในที่นี้ท่ามกลางหมู่ฤาษีริชิ (Rishis-คำเดิมต้นฉบับ)จักนำ

แสงสว่างนั้มาสู่, หรือหาไม่จากเหล่าคัมภีร์ศาสตร์ (Shasters-คำเดิมต้นฉบับ), หรือหาไม่จากสิ่งยึดติด

ทานทนจนกระทั่งร่างหมดเรี่ยวแรง, โหยหิวไปด้วยวิญญาณ.

กระนั้นก็มีแสงสว่างที่จะเอื้อมไปถึงและความสัจจริงที่จะเอาชนะ;

และอย่างแน่นอน, โอ เพื่อนแท้ เอย, ถ้าข้าได้บรรลุนั้น

ข้าจักกลับคืนมาและเลิกเว้นรักของสูท่าน.”

(16) ณ เวลานั้นเอง

ได้กระทำประทักษิณาสามครั้งต่อองค์ชายท่านโดยราชาพิมพิสาร,

ค้อมคำนับด้วยความเคารพสูงสุดลงยังพระบาทขององค์ท่าน,

และอวยพรเขาอย่างรวดเร็ว.  ดั่งนั้นเองที่องค์ท่านเราได้ผ่านไป

มุ่งสู่ อุรุเวลา (Uravilva-คำเดิมต้นฉบับ), ยังไม่ได้สะดวกสบายนัก,

และซีดเซียวในใบหน้า, และอ่อนแอลงจากหกปีของการเสาะหา.

แต่พวกเขาบนเหนือเนินเขาและในป่าเล็กละเมาะนั้น –

อาฬารดาบส (Alâra-คำเดิมต้นฉบับ), อุทกดาบส (Udra-คำเดิมต้นฉบับ), และปัญจวัคคีย์ –

ได้อาศัยอยู่กับองค์ท่าน, กล่าวว่าทั้งหมดถุกจารึกชัดเจน

ในคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ศาสตร์ (Shasters-คำเดิมต้นฉบับ), และไม่มีผู้ใดอาจเอาชนะ

ได้สูงไปกว่า ศรุติ (Sruti-คำเดิมต้นฉบับ) และมากกว่า ศมริติ (Smriti -คำเดิมต้นฉบับ) – ไม่เลย,

มิใช่หัวหน้านักบุญเหล่านั้น! – เพราะว่ามนุษย์มรณาควรจะอย่างไร

จักฉลาดซึ่งกว่า ญาน-ขันธ์ (Jnana-Kând-คำเดิมต้นฉบับ), ซึ่งบอก

ว่า พราหมณ์ (Brahm-คำเดิมต้นฉบับ) ไร้ร่างและไร้การกระทำอย่างไร,

ไร้ตัณหา, สงบ, ไม่ถูกดัดแปลง, ไม่ถูกเปลี่ยนแปลง,

ชีวิตพิสุทธิ์, ความคิดพิสุทธิ์, ปีติพิสุทธิ์? หรือว่าคนเราควรจะทำเช่นไร

จึ่งดีกว่า กรรม-ขันธ์ (Karmma-Kând-คำเดิมต้นฉบับ), ซึ่งแสดงถึง

ว่าเขาอาจจะปลดเปลื้องตัณหาและการกระทำอย่างไร,

แยกจากพันธะยึดเหนี่ยวของตนเอง, และกระนั้น, ออกจากโคจร,

เป็นพระผู้เป็นเจ้า, และละลายเข้าไปสู่สรวงสวรรค์อันไพศาล,

บินหนีจากปลอมสู่สัจจริง, จากสงครามของความรู้สึก

สู่สันติอันนิรันดร์, ที่ซึ่งความเงียบอาศัยอยู่?

แต่องค์เจ้าชายได้ยินเขาเหล่านั้นแล้ว, ก็ยังมิได้รับการปลอบประโลมใจ.